Giełdowy słowniczek slangu: terminologia inwestorów z Polski i USA – znasz je wszystkie?

Świat inwestycji giełdowych wykształcił swój własny, bogaty język, pełen obrazowych określeń i metafor. Terminologia ta oddaje emocjonalną naturę rynków finansowych, stanowiąc swoistą subkulturę językową wśród inwestorów. Poniżej przedstawiamy, z przymrużeniem oka, słowniczek slangu giełdowego używanego zarówno na polskim parkiecie, jak i rynkach amerykańskich.

Kategorie inwestorów w polskim slangu giełdowym

Leszcz – niedoświadczony, naiwny inwestor indywidualny, który zazwyczaj traci pieniądze na giełdzie. Leszcze często polują na wielkie zyski w drobnych spółkach, omijając stabilne blue chipy. Typowy leszcz jest przywiązany do swoich akcji pomimo ich spadku, wierząc, że wkrótce odbiją. Stanowią oni główną „pożywkę” dla dużych graczy rynkowych.

Frajer – bliski kuzyn leszcza, często klasyfikowany jako inwestor niższego rzędu. Do kupna danej spółki przekonuje się dopiero po jej spektakularnym wzroście, kupując zazwyczaj na szczycie hossy. Nie zwraca uwagi na fundamenty spółki, kierując się jedynie wykresem i opiniami z forów internetowych. Fraje często sprzedają akcje w panice podczas spadków.

Grubas (znany również jako gruba ryba) – duży inwestor indywidualny lub instytucjonalny dysponujący znacznym kapitałem. Grubasowi przypisuje się manipulowanie kursami akcji poprzez zaniżanie ich wartości, by później taniej je skupić. Według slangu giełdowego, grubas „ubiera leszczy” w akcje na debiucie, a następnie celowo obniża kurs. Zazwyczaj posiada dostęp do informacji niedostępnych dla przeciętnego inwestora.

Naganiacz – osoba aktywna na forach internetowych, która zachwala konkretne spółki, zachęcając innych do ich zakupu. Często sam posiada akcje polecanych firm i liczy na wzrost ich wartości dzięki zwiększonemu zainteresowaniu.

Zapakowany (lub zatankowany) – inwestor, który posiada dużą ilość akcji danej spółki, często kupionych po wysokiej cenie lub nie mający już wolnych środków na dalsze zakupy.

Daytrader – inwestor realizujący wiele transakcji w ciągu jednej sesji giełdowej, otwierający i zamykający pozycje tego samego dnia.

Slangowe strategie i taktyki inwestycyjne

Kupowanie całym klopsem – oznacza inwestowanie wszystkich dostępnych środków w jeden instrument (znane również jako all-in lub full depo). Jest to strategia wysokiego ryzyka, polegająca na zaangażowaniu całego kapitału w jedną inwestycję.

Skalpowanie (scalping) – technika inwestycyjna polegająca na przeprowadzaniu wielu bardzo szybkich transakcji w ciągu dnia, z których każda przynosi niewielki zysk. Skalpujący trader liczy na sumowanie się małych zysków z wielu transakcji.

Cięcie strat – sprzedaż akcji ze stratą, aby uniknąć jeszcze większych strat w przyszłości. Jest to element zarządzania ryzykiem, polegający na szybkim wycofaniu się z nieudanej inwestycji.

Łapanie spadającego noża – próba kupna akcji będących w silnym trendzie spadkowym. Określenie to ma charakter ostrzegawczy, gdyż takie działanie często kończy się stratami (jak próba złapania spadającego noża, który może zranić łapiącego).

Rodzaje spółek i instrumentów finansowych

Groszówka – spółka, której akcje wyceniane są poniżej 1 złotego. Takie podmioty są atrakcyjne dla części inwestorów ze względu na niską cenę jednostkową oraz potencjał procentowego wzrostu (np. skok z 4 groszy na 5 groszy oznacza zysk rzędu 25%).

Konie – potoczne określenie kontraktów terminowych (futures), stanowiące skrót od słowa „kontrakt”.

Blue chip – określenie dużej spółki notowanej na giełdzie, która cieszy się zaufaniem inwestorów i posiada dobrą sytuację finansową. Spółki z tej kategorii charakteryzują się dużą płynnością, kapitalizacją oraz relatywnie stabilnym kursem.

Bananowa – prześmiewcze określenie polskiej giełdy (Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie), sugerujące jej nieprzewidywalność i skłonność do zachowań wbrew logice rynkowej.

Opisy dynamiki rynkowej w slangu

Pociąg odjechał – określenie na znaczący wzrost kursu po okresie konsolidacji. Inwestorzy, którzy nie zdążyli kupić akcji przed wzrostem, zostają „na peronie”, podczas gdy ci, którzy kupili wcześniej, „jadą pociągiem”.

Hossa – długotrwały trend wzrostowy na giełdzie, podczas którego rośnie większość akcji. Symbolem hossy jest byk.

Bessa – długotrwały trend spadkowy na giełdzie, przeciwieństwo hossy. Symbolem bessy jest niedźwiedź.

Odpał – silne odbicie kursu po okresie konsolidacji lub trendzie spadkowym.

Dzida/Pompa/Jazda/Korba – określenia wskazujące na dynamiczny, bardzo silny trend wzrostowy na danej spółce lub całym rynku.

Wodospad – gwałtowny spadek kursu akcji.

Odbicie zdechłego kota – niewielkie odbicie kursu po silnych spadkach. Nazwa nawiązuje do powiedzenia, że „nawet zdechły kot odbije się, gdy spadnie z dostatecznie wysokiego piętra”, jednak to odbicie nie oznacza zmiany trendu.

Byk pokazuje rogi – pojawiają się przesłanki sugerujące początek trendu wzrostowego, często „byki wchodzą po schodach” czyli wzrosty odbywają się powoli.

Niedźwiedź budzi się ze snu – pojawiają się przesłanki sugerujące początek trendu spadkowego, zazwyczaj „niedźwiedzie wyskakują oknem” co oznacza że spadki są o wiele bardziej dynamiczne.

Terminy związane z transakcjami

Spread – różnica między ceną kupna (bid) a ceną sprzedaży (ask) danego instrumentu finansowego. Stanowi zarobek brokera lub animatora rynku.

Ticker – skrót nazwy spółki używany w notowaniach giełdowych, zazwyczaj składający się z trzech liter.

Sypać z ukrytego – określenie działania dużego inwestora, który sprzedaje akcje korzystając ze zleceń ukrytych, niewidocznych dla innych uczestników rynku.

Dobierać z ukrytego – analogicznie do powyższego, kupowanie akcji przez dużego inwestora przy użyciu zleceń ukrytych tzw. WUJ.

Amerykańskie terminy slangowe związane z giełdą

Stonks – celowe przekręcenie angielskiego słowa „stocks” (akcje). Termin spopularyzowany przez internetowy mem, używany ironicznie do komentowania zarówno zysków, jak i strat na giełdzie.

YOLO (You Only Live Once – żyje się tylko raz) – określenie ryzykownych inwestycji, w których inwestor angażuje znaczną część lub całość swojego kapitału w jeden instrument.

HODL – pierwotnie literówka od słowa „hold” (trzymać), obecnie używana jako skrót od „Hold On for Dear Life”. Oznacza strategię trzymania aktywów pomimo spadków na rynku.

Bulls (byki) – inwestorzy optymistycznie nastawieni do rynku, oczekujący wzrostów. Termin odnosi się również do rynku w trendzie wzrostowym (bull market).

Bears (niedźwiedzie) – inwestorzy pesymistycznie nastawieni do rynku, oczekujący spadków. Określenie używane również w odniesieniu do rynku w trendzie spadkowym (bear market).

Ankle biter – małe inwestycje w spółki o niskiej kapitalizacji.

Big uglies – duże, stare firmy, zazwyczaj przemysłowe, o ugruntowanej pozycji rynkowej.

Whale – duży inwestor na rynku kryptowalut, którego transakcje mogą wpływać na ceny.

Fallen angel (upadły anioł) – obligacja, która kiedyś miała wysoki rating, ale spadła do poziomu obligacji śmieciowych.

Slang Związany z Uczestnikami Rynku

Wolves of Wall Street to określenie odnoszące się do wysoce skutecznych, ale czasami nieuczciwych traderów. Whales (wieloryby) to duzi inwestorzy, zarówno instytucjonalni, jak i indywidualni, których transakcje mogą znacząco wpłynąć na rynek. Termin Apes (małpy) odnosi się do grupy inwestorów detalicznych, często z forów internetowych, znanych ze swojego silnego przekonania i strategii długoterminowego utrzymywania aktywów („HODL”). Slang opisujący uczestników rynku często wykorzystuje metafory zwierzęce, takie jak „Bulls”, „Bears” czy „Wolves”, co w zwięzły i obrazowy sposób charakteryzuje ich zachowanie lub nastawienie do rynku.  

W Polsce znane jest powiedzenie: „Byki zarabiają, niedźwiedzie zarabiają a świnie idą na rzeź”, co oznacza że na rynku zarabiają inwestorzy z planem a nie otwierający przypadkowe pozycje.

Slang Opisujący Wydarzenia i Strategie Rynkowe

„Pump and dump” to nielegalny schemat polegający na sztucznym zawyżaniu ceny akcji poprzez rozpowszechnianie fałszywych informacji, a następnie sprzedawaniu ich z zyskiem. „Short squeeze” to gwałtowny wzrost ceny akcji, który zmusza inwestorów grających na spadek (short sellers) do pokrycia swoich pozycji, co dodatkowo napędza wzrost ceny. „Fading” to strategia polegająca na handlu wbrew panującemu trendowi rynkowemu. Niektóre terminy slangowe bezpośrednio odnoszą się do nielegalnych lub nieetycznych działań, takich jak „pump and dump”, co świadczy o świadomości i nieformalnym etykietowaniu takich zachowań w społeczności inwestorów.  

Slang z rynku FOREX

Na rynku Forex w Stanach Zjednoczonych popularne są slangowe określenia par walutowych. Cable (kabel) odnosi się do pary GBP/USD i historycznie nawiązuje do transatlantyckiego kabla telegraficznego używanego do przesyłania kursów wymiany. Loonie to slangowe określenie pary USD/CAD, pochodzące od wizerunku ptaka nur lodowiec (loon) na kanadyjskich monetach. Para NZD/USD jest często nazywana Kiwi, od narodowego symbolu Nowej Zelandii – ptaka kiwi. Slang na rynku Forex często wykorzystuje pseudonimy oparte na powiązaniach geograficznych lub kulturowych, co upraszcza komunikację dotyczącą popularnych par walutowych.  

Slang giełdowy stanowi fascynujący element kultury inwestowania, odzwierciedlający emocjonalną naturę rynków finansowych. Terminy te często mają charakter metaforyczny i obrazowy, co ułatwia komunikację między inwestorami oraz szybkie przekazywanie złożonych koncepcji finansowych. Znajomość tego specyficznego języka jest niezbędna dla każdego, kto chce w pełni uczestniczyć w społeczności inwestorów, zarówno na polskim, jak i zagranicznym rynku.

Warto zauważyć, że pomimo różnic kulturowych i językowych, wiele pojęć slangowych w różnych krajach wykazuje podobieństwa koncepcyjne, co świadczy o uniwersalności pewnych doświadczeń związanych z inwestowaniem na giełdzie. Jednocześnie każdy rynek ma swoją specyfikę, która znajduje odzwierciedlenie w unikalnych terminach używanych przez lokalnych inwestorów.

Znajomość slangu giełdowego nie tylko ułatwia komunikację i zrozumienie dyskusji inwestorów, ale również może pomóc w identyfikacji pewnych zjawisk rynkowych oraz strategii stosowanych przez innych uczestników rynku. Jednakże, podejmując decyzje inwestycyjne, zawsze warto opierać się na solidnych analizach i wiedzy, pamiętając, że sam slang często ma charakter emocjonalny i może odzwierciedlać subiektywne postrzeganie rynku przez jego uczestników.